Investigadores do CiQUS presentaron unha innovadora estratexia molecular para transportar fármacos contra o cancro ata o núcleo de células tumorais, onde poidan exercer a súa función terapéutica. Neste caso, os estudos realizáronse con doxorrubicina, un fármaco habitual en quimioterapia. O seu uso prolongado pode xerar células resistentes, un fenómeno que este traballo consegue sortear mantendo a súa actividade antitumoral.
O avance parte dunha idea sinxela pero poderosa: a capacidade dos péptidos cíclicos —pequenas cadeas de aminoácidos pechadas en forma de anel— para apilarse e formar estruturas cilíndricas ocas (nanotubos) nas membranas deste tipo de células. O mecanismo deseñado polo equipo que lidera Juan R. Granja consegue acoplar a doxorrubicina a estes péptidos e dirixila cara ao núcleo mediante un mecanismo distinto ao habitual deste fármaco. Grazas a iso, evítanse os métodos de desactivación do fármaco das células resistentes.
En comparación coas células sas, a membrana das células canceríxenas presenta unha maior concentración de lípidos aniónicos (con carga negativa), para os cales presentan unha marcada afinidade os péptidos cíclicos empregados neste traballo, o que facilita a súa interacción coas células tumorais. Grazas a iso, o fármaco e o ciclopéptido entran nas células canceríxenas e avanzan cara ao núcleo, onde a doxorrubicina se intercala co ADN celular para exercer a súa función terapéutica.
Os ensaios confirmaron que a estrutura química do ciclopéptido determina a súa habilidade para formar nanotubos estables, o que incrementa a súa eficacia para penetrar nas células malignas. O traballo, publicado na revista ACS Applied Materials & Interfaces, foi desenvolvido no CiQUS, centro que conta co recoñecemento CIGUS da Xunta de Galicia e que recibe apoio financeiro da Unión Europea a través do Programa Galicia FEDER 2021–2027.
A resistencia aos medicamentos é un dos maiores obstáculos no tratamento do cancro. Moitos tumores desenvolven mecanismos para expulsar os fármacos do seu interior, limitando a eficacia destes tratamentos. Os péptidos cíclicos actúan neste caso como vehículos de transporte eficaces, capaces de introducir a doxorrubicina en células que normalmente a rexeitarían.
Esta combinación de selectividade, transporte e liberación intelixente pretende establecer unha nova vía para as quimioterapias combinadas, onde a nanotecnoloxía peptídica pode actuar como un poderoso aliado para combater o cancro. Os autores do traballo confían en que este enfoque inspire o desenvolvemento de novas terapias combinadas dirixidas a tumores difíciles de tratar.
Referencia
Self-Assembling Cyclic Peptide Nanotubes for the Delivery of Doxorubicin into Drug-Resistant Cancer Cells. Marcos Vilela-Picos, Eva González-Freire, Federica Novelli, Yeray Folgar-Cameán, José Brea, Manuel Amorín, and Juan R. Granja. ACS Applied Materials & Interfaces 2025 17 (36), 50191-50202
DOI: 10.1021/acsami.5c05264
